ГОСПИТАЛЬДЕ БОЛУ КЕЗЕҢІНДЕ ПАЦИЕНТТЕР:
Бөлімшеде күн тәртібін, барлық дәрігерлік тағайындауларды және белгіленген тәртіпті қатаң орындауға;
Емдеуші дәрігерлер болмаған кезде кезекші персоналдың барлық нұсқауларын орындауға;
Дене қызуын өлшеу, дәрігерлердің науқастарды қарап өтуі, дәрі-дәрмектерді тарату кезінде және демалыс уақытында палатада болуға;
Қоғамдық орындарда санитарлық-гигиеналық ережелерді сақтауға,
Пациенттер (қатты науқастардан басқа) төсек жанындағы тумбочкаларды, төсек-орынды, мүкәммалды, ыдыс-аяқты және азық-түлікті өз бетінше таза және тәртіппен ұстауға МІНДЕТТІ.
ЕМДЕЛУ КЕЗІНДЕ ПАЦИЕНТТЕРГЕ:
Госпитальден өз еркімен шығуға;
Демалыс уақытында және сағат 20.00-ден кейін палатадан шығуға;
Ауруханаішілік инфекцияның таралуын болдырмауға байланысты бөлімшеден бөлімшеге баруға;
Палаталарда, аумақта темекі шегуге, құмар ойындар ойнауға, спирттік ішімдіктер ішуге;
Палаталардағы бос төсек-орындардың жабдықтары мен жастықтарын пайдалануға;
Сантехникалық тораптарға әртүрлі гигиеналық заттарды, тамақ қалдықтарын, қағазды және т.б. заттарды тастауға;
Терезелерден тағам қалдықтарын, темекі тұқылдарын, қағазды, дәрі-дәрмектердің қаптамасын, бөтелкелерді және т. б. лақтыруға;
Бөлімше әкімшілігінің рұқсатынсыз бөлімшеге туыстары мен таныстарын кіргізуге ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ.
ЖАУАПКЕРШІЛІК ЖӘНЕ ӘДЕП НОРМАЛАРЫ
Басшылық пациент пен отбасы құқықтарының сақталуын қорғайды және кепілдік береді.
Басшылық пациенттің және госпитальдің мәдени қалауын ескере отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасы мәнмәтінде пациенттің және отбасының құқықтарын түсінеді.
Госпитальдің әрбір қызметкері, отбасы мүшелеріне немесе басқа адамдарға қандай емдеу және күтім туралы ақпарат берілетінін және қандай жағдайда болатынын анықтауды қоса алғанда, пациенттің және отбасының құқықтарын құрметтеуге және медициналық әдепті сақтауға және кепілдік беруге міндетті.
Госпиталь басшылығы мен қызметкерлері медициналық көмек көрсету кезінде пациенттер үшін дене, тіл, мәдени кедергілерді азайтады (Стационарлық пациенттерді қабылдау және амбулаториялық пациенттерді тексеру ережелерін қараңыз) және пациенттің құқықтарын және пациенттің құқықтарын қорғаудағы жауапкершілігін білуі тиіс.
Басшылық госпиталь қызметкерлерін әдеп бойынша ресурстармен қамтамасыз етеді – Әдеп кодексі, әдебиетке қол жеткізу, қызметкерлерді оқыту.
Қызметкерлер осы Ережелерге сәйкес пациенттің құқықтары мен пациенттің және отбасының құқықтарын сақтаудағы рөліне үйретілуі керек.
Осы Ережелерде госпиталь жұмысының барлық салаларында – операциялық және бизнес-процестер, маркетинг, пациенттерді қабылдау, ауыстыру, шығару, кәсіби және өзге де мүдделер қақтығысын жария ету, мүдделер қақтығысы кезінде медициналық ұйымды басқару мен иеленуді жария ету сияқты әдептік-күрделі мәселелерді шешу тетігі айқындалған.
Басшылық әдептік-күрделі мәселелерді шешу тетігін қамтамасыз етеді және шешім қабылдау кезінде госпитальде әдеп пен деонтологияны сақтауға, әдептік, қаржылық, моральдық, құқықтық нормаларды орындауға ықпал етеді және пациенттің құқықтарын қорғайды.
Госпиталь халықтың және пациенттің мәдени нормаларын ескере отырып, медициналық көмек көрсету кезінде әдеп нормалары мен заңнамалардың сақталуын қамтамасыз етеді. Даулы мәселеде заңнама талабы басым болады.
Пациенттердің құқықтарын қорғауды денсаулық сақтау органдары, ұйымдары, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктер өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.
Кез келген қызметкер әдептік-күрделі мәселелерді шешу үшін тікелей өзінің басшысына немесе жоғары тұрған басшылыққа жүгіне алады, сондай-ақ сұрақпен госпитальдің тиісті комиссиясына (мысалы, Емдеу-бақылау комиссиясы, Тәртіптік комиссия, Әдептілік комиссиясы) жазбаша түрде жүгіне алады.
Медициналық көмек көрсету кезінде әдептік-күрделі мәселелер комиссия түрінде (басшылықтың қатысуымен консилиум) шешіледі.
Медициналық көмек көрсету кезінде кемсітусіз пациенттерге тең қарым-қатынасқа және жұмысқа орналасу кезінде және одан әрі жұмыста қызметкерлерге әділ қарым-қатынасқа кепілдік беріледі.
Госпиталь пациенттерге иелері (басқарушы орган) туралы ақпаратты және мүдделер қақтығысы бар болса жария етуі тиіс.
Госпиталь көрсетілетін қызметтер туралы шынайы ақпарат береді. Медициналық ұйымға түскен кезде пациентке өзіне медициналық қызметтер көрсететін адамдардың аты-жөні мен кәсіптік мәртебесі туралы, сондай-ақ медициналық ұйымның ішкі тәртібінің ережелері туралы мәліметтер берілуі тиіс.
Медициналық көмек пациенттің хабардар етілген ерікті келісімін алғаннан кейін көрсетілуі тиіс.
Госпиталь қызметтер үшін төлем шоттарын дұрыс есептейді және қаржылық мүдделердің медициналық көмектің сапасынан басым болуына жол бермейді.
Әдептік-күрделі мәселелер мен даулар уақтылы және тиімді шешіледі.
Персонал пациенттің өзін-өзі бағалау мен маңыздылығына қатысты күтімді құрметпен көрсетеді.
Персонал пациенттің құндылықтары мен сенімдеріне қатысты күтімді құрметпен көрсетеді.
Пациенттің құқықтары
Пациенттің құқықтары жалпы аймақтарда – қабылдау бөлімшесінде, стендтерде және т.б. қолжетімді болуға, сондай-ақ пациентке жазбаша түрде жадынама немесе брошюра немесе пациент палатасындағы папка түрінде берілуге тиіс.
Әрбір пациент және пациент отбасының күтуші мүшесі стационарда болу ережелерін сақтауға міндетті.
ҚР заңнамасы мен аккредиттеу стандарттары негізінде пациент белгілі бір құқықтарға ие.
Пациенттің жеке құқықтары келесідей орындалады:
– пациентті оқыту жүргізіледі (пациентті оқыту парағы);
– ауырсынуды бастапқы бағалау (скрининг) барлық пациенттерге жүргізіледі және Ауырсынуды бағалау парағында ауырсынуды қайта бағалау жүргізіледі;
– шағымды немесе жанжалды қайда және қалай білдіруге болатындығы туралы қол жетімді ақпарат және пациенттің қатысуымен уақтылы талдау;
– шет тілінде сөйлейтін қызметкерлердің тізімі;
– тиісті ұйымдармен госпиталь шартының негізінде есту, көру және т. б. коммуникативтік проблемалары бар пациенттерге арналған сурдоаудармашының қызметтері;
– рухани жалғыз қалуға арналған бөлме және т.б.
Госпиталь пациенттердің мүлкін жоғалтудан және ұрлаудан сақтау үшін шектеулі жауапкершілікте болады. Сақтауға берілмеген құнды заттар үшін госпиталь жауап бермейді.
Дәрігерлер мен мейірбикелер пациенттердің бейресми үміттерін анықтайды (мысалы, шымылдықты қолдану арқылы) және пациенттің бейресмилікті сақтауға деген тілегі барлық тексерулерде, сауалнамаларда, ем-шараларда, емдеуде және тасымалдауда орындалады. Шымылдықтар қолданылады, пациент денесінің жалаңаш жерлері жабылады.
Пациенттің медициналық көмектің бейресмилігі мен құпиялылығына құқықтары заңнамаға сәйкес сақталады. Қызметкерлер заңмен рұқсат етілген жағдайларды және пациенттің немесе оның заңды өкілінің келісімі болған жағдайларды қоспағанда, құпия ақпаратты жария етпейді. Қызметкерлер құжаттамаға, оның ішінде пациенттің деректері бар медициналық құжаттамаға қол жеткізуді шектейді.
Госпиталь пациенттің емдеу процесіне қатысу құқығын, оның ішінде пациенттің госпиталь ішінде немесе одан тыс жерде екінші дәрігердің пікірін кедергісіз алу мүмкіндігін қолдайды.
Пациенттің медициналық көмек алу кезінде ұсынылатын және баламалы емдеу әдістерінің ықтимал қатері мен артықшылықтары туралы деректерді, емделуден бас тартудың ықтимал салдарлары туралы мәліметтерді, емделуші үшін қолжетімді нысандағы диагнозы, емдік іс-шаралардың болжамы мен жоспары туралы ақпаратты қоса алғанда, өз денсаулығының жай-күйі туралы толық ақпарат алуға, сондай-ақ оны үйіне шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептерін түсінік алуға құқығы бар.
Пациенттің медициналық көмек алған кезде тағайындалатын дәрілік зат туралы толық ақпарат алуға құқығы бар.
Қолдау көрсететін реанимациялық көмектен бас тарту құқығын қоса алғанда, емделуден бас тарту немесе емдеуді тоқтату кезінде пациенттер құқықтары мен міндеттері туралы хабардар етіледі. Бұл ретте пациент немесе пациенттің заңды өкілдері «Пациенттің ұсынылған емдеуден бас тартуы» нысанына қол қояды.
Егер медициналық ақпаратты беру пациентке пайда әкеліп қана қоймай, оған елеулі зиян келтіреді деп пайымдауға дәлелді негіздер болған жағдайларда ғана ақпарат пациенттен жасырылуы мүмкін. Бұл жағдайда бұл ақпарат пациенттің жұбайына (зайыбына), оның жақын туыстарына немесе заңды өкілдеріне хабарланады.
Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникалық базалары жағдайында медициналық көмек алатын пациенттердің оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ емдеу-диагностикалық рәсімдерді жүргізу кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас тартуға құқығы бар.
Некеге тұратын азаматтардың медициналық және медициналық-генетикалық зерттеп-қаралуға құқығы бар.
ПАЦИЕНТТІҢ МІНДЕТТЕРІ
Пациент:
өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға шаралар қабылдауға;
медицина қызметкерлерімен қатынаста сыйластық пен әдептілік танытуға;
диагноз қою және ауруды емдеу үшін қажетті барлық ақпаратты дәрігерге хабарлауға;
медициналық араласуға келісім бергеннен кейін дәрігердің барлық нұсқамаларын мүлтіксіз орындауға;
госпитальдің ішкі тәртіп ережелерін сақтауға;
госпиталь мүлкіне ұқыпты қарауға;
медициналық көмек алу кезінде медицина персоналымен ынтымақтасуға;
диагностикалау және емдеу процесінде, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар не оларға күдік туындаған жағдайларда өз денсаулығы жай-күйінің өзгеруі туралы медицина қызметкерлерін уақтылы хабардар етуге;
басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын әрекеттер жасамауға;
бөлімшеден кез келген шығу кезінде медициналық персоналды ескертуге міндетті.
Стационарда болу кезінде бұзушылық болып саналады:
персоналға дөрекілік және әдепсіздік көрсету;
дәрігердің қабылдауына және ем-шараларға келмеуі немесе уақтылы келмеу;
дәрігердің ұсыныстарын орындамау, дәрі-дәрмектерді өз қалауы бойынша қабылдау;
емдеуші дәрігердің рұқсатынсыз госпитальден кету.
Емдеуші дәрігердің рұқсатынсыз пациентке күтім жасайтын адамдар түнде (22:00-ден 6:30-ға дейін) ғимараттан шықпауы/кірмеуі керек.
Кодекстің 94-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, пациент немесе оның заңды өкілі медициналық көмектен бас тартуға құқылы.
Пациентке немесе оның заңды өкіліне медициналық көмектен бас тартқан кезде оған қолжетімді нысанда ықтимал зардаптар түсіндірілуге тиіс.
Ықтимал зардаптарын көрсете отырып, медициналық көмектен бас тарту медициналық құжаттардағы жазбамен ресімделеді және оған пациент не оның заңды өкілі, сондай-ақ медицина қызметкері қол қояды.
Пациент қол қоюдан бас тартқан не оның заңды өкілі медициналық көмектен бас тартқан жағдайда бұл туралы медициналық құжаттамада тиісті жазба жазылады және оған медицина қызметкері қол қояды.
Кәмелетке толмаған адамның не әрекетке қабілетсіз адамның заңды өкілдері аталған адамдардың өмірін сақтап қалу үшін қажетті медициналық көмектен бас тартқан кезде медициналық ұйым олардың мүдделерін қорғау үшін қорғаншы және қамқоршы органға және (немесе) сотқа жүгінуге құқылы.
ПАЦИЕНТ:
– сапалы және уақтылы медициналық көмекке, диагностикалау және емдеу хаттамаларын сақтауға, бейінді білікті мамандарды ұсынуын талап етуге;
– диагностикалау, емдеу және күтім жасау үрдісінде лайықты қарым-қатынас жасауға, өзінің мәдени, жеке басының және діни құндылықтарына құрметпен қарауға;
– қандай да бір кемсітушілік факторларының ықпалынсыз, тек қана медициналық өлшемшарттар негізінде айқындалатын кезектілікпен медициналық көмек алуға;
– дәрігерді немесе медициналық ұйымды таңдауға және ауыстыруға;
медициналық ұйымда аудио – және (немесе) бейнебақылау және жазба жүргізілетіні туралы хабардар етуге;
– отбасы, туыстары мен достары, сондай-ақ діни бірлестіктер қызметшілерінің тарапынан қолдау көрсетілуге;
– медициналық технологиялардың қазіргі деңгейі мүмкіндік беретіндей дәрежеде ауыру мен азапты тиісінше бағалауға, жеңілдетуге және бақылауға;
– қажеттіліктерді бағалауға, оларды қанағаттандыруға және өмір соңында құрметпен қарауға;
– өз денсаулығының жай-күйі туралы тәуелсіз екінші кәсіби пікір алуға және консилиумның өткізілуіне;
– өз құқықтары мен міндеттері туралы, көрсетілетін қызметтер, ақылы қызметтердің құны, оларды ұсыну тәртібі туралы ақпаратты қолжетімді нысанда және тілде алуға;
– медициналық қызметтер көрсететін адамдардың аты-жөні мен біліктілігі туралы, сондай-ақ госпитальдің ішкі тәртібінің қағидалары туралы мәліметтер алуға;
– өз денсаулығының жай-күйі, зерттеп-қарау нәтижелері туралы, аурудың алдын алу, диагностикалау және оңалту әдістері туралы ақпарат алуға;
– пациентті қатыстыра отырып, клиникалық зерттеулер туралы ақпаратқа;
өз денсаулығының жай-күйі, зерттеп-қарау нәтижелері туралы, оңалтудың профилактикасы, диагностикасы және әдістері туралы, ұсынылатын және баламалы емдеу әдістерінің ықтимал қатері мен артықшылықтары туралы деректерді қоса алғанда, емдік іс-шаралардың диагнозы, болжамы және жоспары туралы толық ақпаратты, емделуден бас тартудың қолжетімді нысандағы ықтимал зардаптары туралы мәліметтерді, сондай-ақ оны үйге шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептері туралы түсініктеме алуға;
– айтылған жағдайлардан басқа, құпия мәліметтерді (дәрігерлік құпияны) жария етпеуге; пациенттер басқа персоналдан, басқа пациенттерден және тіпті отбасы мүшелерінен құпияның сақталуын қалауы мүмкін.
– өзінің денсаулығы туралы ақпаратты кімге хабарлауға рұқсат беретін адамдарды айқындауға, пациент тағайындаған адамға оның денсаулық жағдайы туралы ақпаратты хабарлауға тиіс ақпаратты ұсынуға;
– барлық қарап-тексеру, зерттеп-қарау, емдеу және диагностикалық рәсімдер мен тасымалдау кезінде бейресмиліктің сақталуына;
– олардың күтулері мен бейресмилік қажеттіліктерін анықтауға. Мысалы, пациенттер суретке түспеуін, тіркелмеуін (жазу құрылғылары) немесе аккредитация барысында сауалнамаға қатыспауын қалауы мүмкін.
– заңдарда және нормаларда айтылмаған (таратуға рұқсат етілмеген) ақпаратты беру кезінде хабардар етуге және рұқсат/бас тартуға.
медициналық көмекке жүгіну фактісін, сондай-ақ денсаулық жағдайы, диагнозы туралы ақпаратты, сол сияқты тексеру және емдеу кезінде алынған басқа да мәліметтерді құпия сақтауға;
– пациенттің және оның отбасының емдеу процесіне қатысуына және диагностикалау мен емдеу жүргізу кезінде шешім қабылдауға;
– медициналық көмек алудан, диагностикалық, емдеу, реанимациялық іс-шаралар мен басқа да манипуляциялар жүргізуден, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін, ауыр психикалық бұзылуларда өз еркін білдіруге мүмкіндік бермейтін (шок, кома) жағдайларды қоспағанда, ақпарат алудан бас тартуға;
– клиникалық зерттеулерге, оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ емдеу-диагностикалық рәсімдерді жүргізу кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас тартуға;
– медициналық көмек алу кезінде тағайындалатын дәрілік зат туралы толық ақпарат алуға;
мүлік жоғалтудан және ұрлаудан шектеулі қорғалуға;
– госпиталь аумағында күш көрсетуден және қосымша қауіп факторларынан қорғалуға;
медициналық ұйымға діни қызметшіні, пациенттердің діни және рухани сенімдерін көрсететін қызметті, адвокатты немесе билік өкілін жіберуге;
– шағымды, жанжалды, ұсынысты, келіспеушілікті, пікірлерде алшақтықты белгіленген тәртіппен, оның ішінде жоғары тұрған органға білдіруге және шағымды қарау процесіне және қорытындыға қатысуға;
– медицина қызметкерлерінің дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы дұрыс тағайындамауынан және қолданбауынан денсаулығына келтірілген зиянды өтеуге;
– Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбеге сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін (ТМККК) алуға, сондай-ақ өз қаражаты, ерікті сақтандыру жүйесі және тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен ТМККК тыс қосымша қызметтерді алуға;
– ТМККК шеңберінде дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз етуге ҚҰҚЫЛЫ.
ПАЦИЕНТ:
– өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға шаралар қолдануға;
– медицина қызметкерлерімен қатынаста сыйластық пен әдептілік танытуға;
– диагноз қою және ауруды емдеу үшін қажетті барлық ақпаратты дәрігерге хабарлауға;
– медициналық араласуға келісім бергеннен кейін емдеуші дәрігердің барлық нұсқамаларын мүлтіксіз орындауға;
– госпитальдің ішкі тәртіп ережесін сақтауға;
– госпиталь мүлкіне ұқыпты қарауға;
– медициналық көмек алу кезінде персоналмен ынтымақтасуға;
– диагностикалау және емдеу процесінде, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар не оларға күдік туындаған жағдайларда өз денсаулығы жай-күйінің өзгеруі туралы медицина қызметкерлерін уақтылы хабардар етуге;
– басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын әрекеттер жасамауға;
– бөлімшеден кез келген шығу кезінде медициналық персоналды ескертуге МІНДЕТТІ.